Tuesday, June 11, 2013

Bezuinigen? Jazeker! .. maar dan wel anticyclisch

Weg uit de crisis

Onze overheid is -kort door de bocht- door ons aangesteld om zaken te regelen die wij als persoon niet zelf kunnen regelen. In die zin zorgt de overheid voor ons. Namens ons wordt infrastructuur aangelegd, geschoold, beveiligd, gevochten en economisch beleid gevoerd. Op al deze beleidsterreinen vinden politieke belangenafwegingen plaats. Sommige zaken staan echter los van belangenafweging, regen komt en gaat ongeacht de politieke besluitvorming om maar eens wat te noemen. Naast natuurverschijnselen zijn er ook maatschappelijke en economische verschijnselen waar de politiek geen directe invloed heeft. Wel kan overheidsbeleid leiden tot demping of verdieping van ontstane problemen.

Vanmorgen weer een artikel in de krant over een uitspraak van de Nederlandse bank er moet wederom ernstig bezuinigd gaan worden willen we het financieringstekort onder de 3% krijgen.
Tegelijkertijd horen we over veelvuldige faillissementen en over burgers die interen op hun spaartegoed, en  e aan hun huis zijn geketend omdat het hypothecair onder water staat of omdat er geen koper is te vinden.

Bij de burgers kan daarom op dit moment nooit sprake van toenemend vertrouwen zijn. Zij zien zelf al nauwelijks kans om de eindjes aan elkaar te knopen. Zij nemen allerlei bezuinigingsmaatregelen in eigen kring met als gevolg dat de bedrijven die leven van de vraag van burgers het moeilijk hebben. Als nu de overheid nu opnieuw extra gaat bezuinigen dan neemt het vertrouwen van de burgers alleen maar verder af en zakken we economisch verder af ..

Om uit de crisis te komen zal geld moeten rollen. Mensen moeten te maken krijgen met toekomstverwachtingen die positief zijn, ze moeten dus zien dat er banen zijn ze moeten zien dat er toekomst is en ze moeten weten dat de overheid consistent, en dus in een crisis ruimhartig beleid, voert.
De economische theorie van John Maynard Keynes  leert dat de overheid in tijden van crisis extra geld uit moet geven om de vraag te stimuleren en het vertrouwen te herstellen.
Dat werkt goed in een grote of min of meer gesloten economie waar de extra uitgaven niet weglekken naar het buitenland. Dit wetende zou wereldwijde vraagstimulering door opvoeren van overheidsuitgaven de juiste weg uit de crisis zijn. Aanpalend moeten dan, als de economie weer groeit, ombuigingen plaatsvinden zodat de overheidsuitgaven teruggelopen en overheidsbesparingen toenemen. Dit komt neer op wat in zijn algemeenheid anticyclische begrotingspolitiek wordt genoemd.

Anticyclische begrotingspolitiek is een briljant concept waar in de praktijk vooral in tijden van crisis aan wordt gerefereerd. In tijden van overvloed hebben politici blijkbaar niet de ruggengraat om de in crisistijd  gemaakte schulden te delgen door uitgaven juist dan te beperken en belastingen te handhaven.
Probleem is ook dat in een democratie partijen met een eenvoudig verhaal en grote beloftes makkelijker de kiezersgunst winnen dan partijen die een wat complexer verhaal - als anticyclische begrotingspolitiek - vertellen. Als het geld niet op lijkt te kunnen dan ligt uitdelen door de overheid voor de hand.

Om uit deze periodieke -want conjunctureel gebonden- deadlock te komen zouden hier internationale verdragen over moeten worden gesloten. Dergelijke internationale verdragen hebben in ieder geval binnen het Nederlandse systeem een grotere impact op de beleidspraktijk dan de grondwet en daarom is zo'n internationaal verdrag ook beter. In zo'n verdrag zou moeten staan dat er anticyclische begrotingspolitiek zal worden gevoerd en waarschijnlijk is het ook een goed idee om op te nemen en welk percentage van het nationaal inkomen de overheid normaal gesproken mag innen via belastingen. Zo'n percentage heeft als voordeel dat bij een opgaande economie de inkomsten toenemen terwijl bij een neergaande economie de inkomsten afnemen. Door in het verdrag verder op te nemen dat de uitgaven niet afhangen van de inkomsten in een jaar maar van een langjarig gemiddelde, -anticyclisch- gecorrigeerd voor pieken en dalen, wordt de beleidsruimte voor de politici die dan toevallig aan de macht zijn zodanig ingekaderd dat ze het anticyclische uitgangspunt niet meer kunnen ondergraven. Plat gezegd vervangen ze hun recht om de absolute begrotingsbedragen vast te stellen door een instrument wat het inkomsten- en uitgavenplafond in een bepaald jaar voor hen bepaald.

Onze belangenvertegenwoordigers in eerste en Tweede Kamer kunnen dan, binnen de berekende financiële grenzen, het beleid bepalen.

Verantwoording:
Ik ben mij ervan bewust dat elk instrument kan worden ingehaald  door de praktijksituatie van het moment. Het duidelijkste voorbeeld daarvan is natuurlijk de 3% norm  je kan die norm zoals Spanje in de grondwet vastleggen niettemin zal je hem ooit weer overschrijden. ook een instrument als anticyclischebegrotingspolitiek kan door noodzaken (nationale en internationale rampen, oorlog neerstortte onder meteorieten e.d.) onhaalbaar blijken. Het anticyclische instrument is echter veel begrijpelijker en duidelijker dan het Colijnsiaans vasthouden aan de harde gulden / 3% begrotingstekort.

Gesteld wordt dat als het begrotingstekort boven de 3% blijft het lenen van geld veel duurder kan worden. Dat is geen onjuiste veronderstelling. Anderzijds gaat het ook hier om vertrouwen. Als de financiers vertrouwen in de oplossing hebben, dan kan de interest binnen de perken blijven. Financiers zullen ongetwijfeld gecharmeerd zijn van anticyclische begrotingspolitiek als die ook in economisch goede tijden wordt gevoerd. De triple A status hoeft dus niet in gevaar te komen.

Wat betreft de Nederlandse bank vanuit haar rol bewaking van de stabiliteit van de Nederlandse munt heeft ze het grootste gelijk van de wereld er zijn echter meer belangen dan uitsluitend de stabiliteit van de Nederlandse munt mensen moeten ook gewoon kunnen eten, leven en zich ontwikkelen. Uitsluitend focussen op de stabiliteit van de euro -nu- is kortzichtig.
Er moet een beleid komen waardoor de economie wordt gestimuleerd als het nodig is en overheidsbesparingen plaatsvinden als dat -modelmatig- moet.



Internationale verdragen sluiten duurt lang dus daarvan valt geen korte termijn effect te verwachten. Europees gecoördineerde maatregelen eventueel in samenwerking met de G7 en met hulp van het IMF liggen  op dit moment meer voor de hand.

Keywoorden: discipline, anticyclisch begrotingsinstrumentarium, internationale samenwerking, inperking politieke begrotingsmacht.

Monday, June 10, 2013

Pensioenkorting: aantasten rechten? Dan geen verplichte deelname, Individualiseer!

Er zijn inmiddels kortingen toegepast op reeds ingegane pensioenen. Ook op zogenaamde defined benefits regelingen; dat zijn pensioenregelingen die een bepaalde uitkering in het vooruitzicht stellen.
Ik de praktijk hebben we nu dus pensioenregelingen waaraan verplicht moeten worden meegedaan terwijl op de verworven rechten achteraf kan worden gekort, dat is minimaal bevreemdend!

Als ik bij een levensverzekeraar een gewone kapitaalverzekering, dus niet gebaseerd op beleggingen, sluit eventueel gekoppeld aan een lijfrente-uitkering in toekomst, dan heb ik een vaste afspraak met die verzekeraar ten aanzien van de uitkering.
Als de verzekeraar vervolgens niet, of tot een lagere uitkering overgaat, dan pleegt die verzekeraar wanprestatie en kan er via de rechter onder andere nakoming van de verbintenis worden geëist. Er zijn dan dus behoorlijke waarborgen terwijl er geen verplichting is zo'n verzekeringsovereenkomst af te sluiten, dit in tegenstelling tot de verplichte deelname aan een pensioenregeling bij een pensioenfonds!

Werknemers in een bepaalde bedrijfstak zijn verplicht om deel te nemen in een pensioenfonds, dat onder het mom van solidariteit. Door de verplichte deelname wordt concurrentievervalsing tussen werkgevers op basis van pensioenkosten voorkomen, in die zin is er sprake van solidariteit. De rest van de solidariteitsfilosofie, tussen jongeren en ouderen bijvoorbeeld, is arbitrair. 

Twijfelachtig aan de pensioenregelingen is dat ze tussentijds, ook voor bestaande deelnemers, kunnen worden gewijzigd. Het twijfelachtige er aan is dat het ruikt naar contractbreuk. Ooit had ik zelf een pensioentoezegging die behelsde dat ik 70% van een laatstverdiende loon zou ontvangen vanaf de pensioendatum, levenslang. 
Op een gegeven ogenblik stelde de werkgever dat dit te duur werd en dat er, net als bij vele andere bedrijven werd overgestapt (zonder dat ik daar individueel invloed op had), op een zogenaamde middelloon regeling.  Zo'n middeloonregeling  geeft een veel minder gunstige uitkomst op de einddatum.  

Collectieve pensioenregelingen kunnen dus tussentijds worden aangepast. Individuele regelingen die je zelfstandig sluit met een verzekeraar zijn in de praktijk veel "harder", ze kunnen namelijk veel minder makkelijk worden gewijzigd. Dat kan eigenlijk alleen in faillissement achtige situaties van de verzekeraar/pensioenuitvoerder. Zo'n verzekeraar  is dus gedwongen om  een correcte premie in rekening te brengen en een adequaat beleggingsbeleid te voeren. Als vervolgens blijkt dat de verzekeraar zijn huiswerk niet goed heeft gedaan dan heeft de verzekeraar een probleem. Een probleem wat, faillissement situaties daargelaten, niet afgewenteld kan worden op de verzekerden / uitkeringsgerechtigden. 
Een pensioenfonds is daarentegen gerechtigd of wordt, zoals nu zelfs publiekrechtelijk verplicht om de uitkeringen te beperken en/of de voorwaarden aan te passen.  In ieder geval voor het gevoel van de pensioengerechtigden  komt dit neer op onrecht/contractbreuk en civielrechtelijk zou dit ook als zodanig worden gekwalificeerd.

Het lijkt verstandig om de huidige crisissituatie in pensioenland maar aan te grijpen om het pensioenstelsel drastisch aan te passen. Stap  af van collectieve regelingen. Individualiseer ze en spreek slechts collectief de werkgeversbijdrage af. Geef de werknemer de eigen keuze. Laat ze kiezen voor:
  • een zekere uitkering zonder risico of;
  • een hogere uitkering met meer risico. 
Daarmee wordt voorkomen dat men voor verrassingen komt te staan bij het ingaan van het pensioen, men is immers zelf betrokken geweest bij de keuze. Tevens wordt voorkomen dat er geld wordt betaald voor hele dure (eindloon)regelingen waar men zelf uiteindelijk niet de vruchten van kan plukken omdat inmiddels de regeling is aangepast.


Parkeerboete naar redelijkheid en billijkheid

In September 2012 kreeg ik een parkeerboete. De hoogte was echter buiten proportie en over de bezwaar en beroepsmogelijkheid werd door het door de gemeente Amsterdam aangestelde santioneringsbedrijf op haar website aangegeven dat dat nauwelijks kans maakte, de betreffende tekst is overigens op het moment van schrijven wat genuanceerd.

Op de betreffende locatie was ik 3 jaar geleden voor het laatst met de auto geweest en toen stonden er geen parkeermeters. Dat ze er nu wel stonden had ik helemaal gemist. Ik betaal tegenwoordig altijd voor parkeren met met de moderne hulpmiddelen, via mobiele telefoon e.d. zijn er nog maar weinig praktische redenen om dat niet te doen.

Het parkeertarief bleek € 0,10 per uur te zijn. De boete was € 52,90, een verhoging met 52.900%(!)
Een dergelijke boete voor zo'n klein vergrijp is buiten alle proporties van redelijkheid. Ik heb wat gezocht op internet op dit onderwerp en vond diverse geweldsincidenten tegen parkeerwachters.
Dergelijk geweld is niet goed te praten maar wel voorstelbaar gezien de buitenproportionaliteit van de sanctie.

Sancties zijn natuurlijk nodig omdat wettelijke regels, regels die democratisch tot stand zijn gekomen, of minstens democratisch zijn goedgekeurd, wel moeten worden nagekomen. Het is niet aan de individuele burger om een op zodanige wijze tot stand gekomen regel naast zich neer te leggen. Een democratische rechtsstaat kan nu eenmaal zowel rechten verstrekken als inperken binnen de kaders van wat is afgesproken als "algemeen belang". Individueel belang is ondergeschikt aan algemeen belang hoewel er wel rekening moet worden gehouden met het belang van het individu.

Niettemin moeten sancties wel in een perspectief staan; er moet een vorm van redelijkheid te vinden zijn in een sanctie en de sanctie hoogte. Sancties zijn geen doel op zich maar een middel. Een middel om een rechtsregel gehandhaafd te krijgen. Het bedrag van een boete, de lengte van een straf kan wel financiële consequenties (opbrengsten voor de overheid) hebben maar de financiële opbrengsten horen geen overweging te zijn bij het vaststellen van de hoogte van de boete. Kennelijke onredelijkheid van overheid /overheidsinstanties -bijvoorbeeld een te hoge boete- leidt onbegrip/boosheid, met alle daarbij behorende, mogelijke openbare orde verstorende, gedragssoorten.
Een systeem waarbij boetes veel lager beginnen dan nu en eventueel oplopen met het aantal overtredingen per jaar (of andere tijdseenheid), een systeem dus wat een zekere relativiteit kent, zal een veel hogere acceptatiegraad kennen en het aantal geweldsincidenten tegen de handhavers (parkeerwachters) flink verminderen.
Motto: "een sanctie ondersteunt slechts de regelhandhaving maar is zo redelijk dat hij te accepteren is."

Sunday, June 20, 2010

Asbest

Zaterdag 20 juni 2010 in trouw een verhaal over asbest en het saneren daarvan.

In kort bestek komt het er op neer dat de regelgeving over astbest sanering wordt ontdoken.
als een aannemer astbest aantreft, dan moet hij dat specialistisch laten verwijderen.. dus tegen hoge, niet begrote kosten. De klant, kan of wil die kosten niet betalen en "regelt" dus iets anders met alle potentiële gezondheidsgevolgen van dien.

De voorgestelde maatregel is nu de huiseigenaar te verplichten bij verkoop een asbestvrij verklaring te laten afgeven. De kosten van die verklaring en de eventueel noodzakelijke sanering komen ten laste van de huiseigenaar.
Vanzelfsprekend moet asbest, vanwege het gezondheidsrisico, worden gesaneerd en moeten dit soort kosten betaald worden. De vraag is echter door wie.

Toen de huidige huiseigenaar het huis kocht was de asbest ook al aanwezig.. Toen was het Asbest echter geen probleem en mogelijk niet geconstateerd of bekend.

Asbest is ooit zeer populair geweest en het heeft lang geduurd voordat de problemen die het meebracht serieus werden genomen. In de tussentijd is het materiaal op allerlei plaatsen verwerkt. Voor het toelaten van geneesmiddelen gelden allerlei regels, voor het toelaten van plastics en bouwmaterialen bestaat zo'n controle mechanisme niet.
In de tussentijd heeft een bouwmateriaal wel tot maatschappelijke schade geleid.
We, de maatschappij, heeft dit laten gebeuren. Als de maatschappij het nu gesaneerd wil hebben ligt het voor de hand dat de maatschappij ook de kosten voor haar rekening neemt. We wisten immers niet beter!

Het is onjuist om individuele burgers, die ook niet beter wisten of konden weten, met kosten op te zadelen die voortkomen uit het gebruik achteraf gezien gevaarlijke bouwmaterialen.

Thursday, December 11, 2008

Wie zal dat bepalen

Vanavond werd ik geflitst. Heel irritant, net uit de file, iets te hard en dan FLITS...

Kan gebeuren.. maar wie maakt dat eigenlijk uit dat ik geflitst en beboet moet worden voor een snelheidsovertreding. Waarom mag ik niet wat harder?

Dat ik veilig moet rijden, daar kan ik inkomen. Anders ben ik een gevaar op de weg maar snelheid op zich heeft niets met gevaarzetting te maken. Ik houd altijd afstand, let goed op het verkeer voor me. Ik ben geen gevaar voor een ander of voor mezelf, ook niet als ik iets te hard rijdt. 

We hebben democratisch besloten dat we de snelheid aan een maximum hangen. Democratisch? Ja ik heb wel gestemd maar voor snelheidsbeperking, het dragen van gordels en valhelmen ben ik niet. Zo lang je geen gevaar bent voor een ander, dan dient een mens zijn gang te kunnen gaan. De overheid kan en mag ons niet te veel beperken. De overheid mag mij niet het recht op een eigen inschatting van persoonlijke risico's ontnemen.

Een overheid kan ons wel stimuleren om na te denken over dat soort zaken zodat we zelfdicipline betrachten maar dit soort bevoogdende maatregelen beperken mij nodeloos ... en leiden nu tot een nodeloze boete...

Sunday, February 17, 2008

Juridisch kan het niet maar moreel is het begrijpelijk!?

In de krant (trouw) van 16 februari 2008 lees ik over de aankomende onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo. Het artikel opent met de titel: "juridisch kan het niet maar moreel is het begrijpelijk".

Ik kom deze juridische fictie wel vaker tegen. Hij haakt in op de verhouding tussen moraal en (positief) recht. Uit deze titel komt het beeld naar voren dat als iets eenmaal is afgesproken, in dit geval in het internationale recht, dit nooit meer kan worden gewijzigd of dat het slechts kan worden gewijzigd als de complete internationale gemeenschap dan wel de betrokken partijen er mee instemmen. De vraag is alleen steeds wie dat dan wel zal en mag bepalen. Immers ooit zijn er door ongetwijfeld goedwillende juristen en politici afspraken gemaakt. Laten we er voor het gemak eens van uit gaan dat dat goede dus onomstreden afspraken waren. Echter, ontwikkelingen staan niet stil. De bevolking van landen veranderd bijvoorbeeld naar leeftijd of religieuze opvatting waardoor de heersende maatschappelijke en zelfs morele opvattingen veranderen.

Waarom zouden nu afspraken, die weliswaar zijn vastgelegd in wetten en verdragen, uit het verleden nog steeds moeten gelden?
Gelden ze omdat ze niet zijn opgezegd? Dat zou kunnen maar wie zou ze moeten opzeggen, de oorspronkelijke "afspraakmakers" vinden het misschien nog steeds een goed idee. Terwijl zij er feitelijk niets meer mee te maken hebben.

Ooit bestond er een oostblok onder invloed van de sovjetunie. In dat oostblok lag een staat Joegoslavie waarvan een van de deelreplublieken Servië was. Kosovo was toen onderdeel van Servië. De bewoners van deze provincië/deelreplubliek hingen echter over het algemeen een andere religië aan dan de serviërs. Zij voelde zich onderdrukt en wilde hun eigen weg gaan.

We zien dat bij veel meer volken. Ze willen om etnische, religieuze redenen af van een groter, als onderdrukkend ervaren, verband. Het maakt daarbij niet uit of de ervaren onderdrukking op werkelijkheid berust, het gaat om de subjectieve beleving van de bevolkingsgroep.
Krampachtig vasthouden aan ooit gemaakte -internationale- afspraken leidt telkens tot gewelddadigheid zo hebben we op de balkan kunnen ervaren. Voorbeelden te over, in het middenoosten hebben we de koerden in Spanje hebben we de basken en zo zijn er nog veel meer voorbeelden te vinden.
Ik heb altijd nog groot respect voor de manier waarop Vacvlac Havel uiteindelijk heeft toegestemd in de afsplitsing van Slowakije. Dit is vrijwel geruisloos verlopen... en men vind elkaar straks terug in een nieuw -Europese Unie- verband.

Het ontstaan van nieuwe landen of conglomeraten van samenwerkende landen is een min of meer autonoom tijdsgeestgedreven proces wat niet door juridische regels wordt bestuurd maar waarvan juridische regels een -tijdelijke- weerslag zijn. Natuurlijk is het van belang om deze juridische regels zoveel mogelijk te handhaven maar dat moet niet leiden tot meer dan -stevige- politieke discussie. Als het leidt tot voortzetting van de politiek met andere middelen (lees: oorlogstoestand) dan gaat dat te ver. In het individuele leven van mensen kunnen we uit een niet meer houdbare relaitie/situatie weg gaan. Dat is van oorsprong niet de bedoeling, niet conform de afspraak maar als je het onmogelijk maakt liggen moord en doodslag op de loer.

Feitelijk is het op nationaal politiek niveau niet anders. Het moet in zekere mate aantrekkelijk worden gevonden om in een bepaalde staat met een bepaalde cultuur, welvaart en religieuze geaardheid te wonen. Als een bepaalde bevolkingsgroep, wonende op een bepaald gebied zich daarin niet meer kan vinden, dan moet er een uitweg zijn. Het zou fraai zijn als daar internationale afspraken over gemaakt konden worden. Dus afspraken over hoe gebiedsdelen zich kunnen afsplitsen van bestaande naties en hoe natiestaten kun samenwerken en of samensmelten.

Terug naar de Titel... er zijn ooit afspraken vastgelegd over de verdeling van territoria. Dat soort internationale contract afspraken zijn niet zinvol -want tijdgebonden- terwijl de overgang naar een nieuwe situatie veelal gepaard gaat met moord en doodslag verpakt in de vorm van een legitiem -want internationaal juridisch ondersteunde- politionele/militaire actie.
Internationale afspraken in deze vorm zijn dus niet wenselijk.
Het wenselijke internationale recht moet voorzien in regelgeving -voorwaarden- omtrent de wijze waarop afscheidingen en integratie van natiestaten dient te geschieden.

Juridische middelen dienen morele opvatting te ondersteunen. Een algemene morele norm die een ieder eigenlijk wel onderschrijft is die van respect voor het leven van de medemens.
Dit respect voor het leven is, zoals hierboven aangetoond, niet gediend bij harde juridische contracten over territorium verdeling maar veel eerder bij afspraken over territorium vorming vanuit de gedachte van zelfbeschikking voor mensen.

Saturday, February 24, 2007

Incest?

Vandaag las ik in de krant over een broer en een zus die graag wilde trouwen samenleven en die op het wettelijk verbod van incest stuiten.

Het eerste wat dan bij mij op komt op zo'n moment: "waar bemoeit de overheid / de maatschappij zich mee".

Ik ben van mening dat een ieder zijn leven moet kunnen inrichten zoals hij of zij dat wenst. Er zijn geen absolute uit de natuur kenbare regels die gewenste "incest" tussen volwassen kinderen tegenspreken.

Incest is fout als er sprake is van dwang of van te verwachten overwichtsmisbruik zoals bij een verhouding tussen een (veel oudere) meerderjarige persoon met een minderjarige.

Vanzelfsprekend dienen dergelijke kennelijk misbruik situaties in principe verboden te worden maar zelfs dan kan ik mij voorstellen dat daar in gearbitreerd zou kunnen worden. Gearbitreerd ten einde vast te stellen of er sprake is van misbruik.

Criterium blijft wat mij betreft: "Geen misbruik? Dan geen verbod of straf"